- Tổng quan về việc tự học tiếng Nhật
- Các bước tự học tiếng Nhật đầy đủ chi tiết nhất
- Các mẹo khác
- Kết luận
I. Tổng quan về việc tự học tiếng Nhật
Để có thể tự học tiếng Nhật một cách hiệu quả, chúng ta cần hiểu về cả thuận lợi và khó khăn của nó, từ đó dễ dàng vượt qua những chướng ngại vật và tận hưởng vẻ đẹp của hành trình này. Dưới đây là những thử thách lớn nhất bạn sẽ gặp phải khi tự học tiếng Nhật:
- Cần tự duy trì động lực, kỷ luật
- Cần tự tạo lịch trình học tập
- Cần tự tìm kiếm phương pháp và tài liệu cho đúng trọng tâm
- Thiếu sự hướng dẫn từ người có kinh nghiệm để chỉnh sửa phát âm, ngữ pháp, những lỗi sai của bản thân.
Tuy nhiên, việc tự học cũng có rất nhiều ưu điểm mà chúng ta có thể kể đến như:
- Chủ động về thời gian và không gian. Bạn có thể học mọi lúc, mọi nơi khi mình muốn, miễn sao bạn rảnh
- Tiết kiệm được chi phí so với việc đi học các khóa học ở trung tâm
Bạn hãy cân nhắc rõ ràng giữa ưu và nhược điểm của việc tự học nhé! Không có phương pháp nào đúng cho tất cả mọi người. Nhưng bạn cần lưu ý rằng, tự học không có nghĩa là tự mình làm tất cả mọi thứ từ A-> Z. Chúng ta đều cần kỹ năng tự học trong mọi khía cạnh cuộc sống và đây cũng là sự lựa chọn của nhiều bạn khi muốn làm thân quen với ngôn ngữ xứ sở hoa anh đào. Vì vậy, hãy đọc hết bài viết này để nắm được các bước cụ thể cùng các loại giáo trình, tài liệu, tips cần thiết để chinh phục tiếng Nhật nhé! .
II. Các bước tự học tiếng Nhật đầy đủ chi tiết nhất
1. Xác định mục tiêu học
Trước khi bắt đầu, hãy xác định rõ mục tiêu học tập của bạn. Bạn học tiếng Nhật để đi du lịch, làm việc, hay đơn giản là để hiểu văn hóa Nhật Bản? Dựa vào mục tiêu đó, hãy đặt ra một timeline cụ thể. Ví dụ, bạn có thể đặt mục tiêu là thi được N5 JLPT trong vòng 3 tháng và cần phải học được 50 từ vựng mỗi tuần. Hay bạn muốn có thể tự tin việc nói tiếng Nhật trong 1 năm và dự định sẽ hoàn thành việc học bảng chữ cái trong vòng 2 tuần. Hãy đảm bảo mục tiêu của bạn rõ ràng theo công thức SMART:
- S = Specific – Cụ thể
- A = Achievable – Khả năng thực hiện
- R = Realistic – Tính thực tế
- T = Time bound – Khung thời gian
- M= Measurable – Đo lường được
Bạn cần phải xác định đích đến của mình trước tiên, từ đó nhắm đúng hướng để đi. Nếu bạn không biết mình đi đâu thì rất khó thể bạn sẽ đi lòng vòng và lạc trôi lại điểm xuất phát ban đầu đó. Vậy nên hãy thật rõ ràng về mục tiêu khi tự học tiếng Nhật của bạn nhé!
2. Học bảng chữ cái tiếng Nhật cơ bản
Bắt đầu với bảng chữ cái Hiragana & Katakana
Khi bạn bắt đầu học một ngôn ngữ mới, hãy nhớ đến cách bạn học tiếng mẹ đẻ lúc nhỏ như thế nào. Bạn phải học bảng chữ cái đầu tiên đúng không?
Vậy nên hãy bắt đầu với tiếng Nhật bằng việc nằm lòng 2 bảng chữ cái Hiragana và Katakana. Tiếng Nhật có đến 3 loại chữ (thêm Kanji nữa) nhưng bạn hãy ưu tiên bắt đầu cái cơ bản trước. Bảng Hiragana là bảng chữ cái với ký tự âm thuần và cách đọc duy nhất – thường được sử dụng trong các văn bản thông thường nên hãy làm quen với chúng trước. Sau đó, chuyển sang học Katakana- bảng chữ cái được sử dụng để viết từ mượn, tên riêng hoặc dùng để nhấn mạnh. Cách đọc của bảng chữ cái Hiragana giống với Katakana chỉ khác ở cách viết và công dụng của nó.
Bạn có thể sử dụng MochiKana để giúp bạn ghi nhớ nhanh chóng và dễ dàng hai bảng chữ cái này vì MochiKana có tính năng nhắc nhở bạn học vào thời điểm vàng (the Golden Time) theo phương pháp Spaced Repetition (lặp lại ngắt quãng). Đây là phương pháp học tập mà thông tin sẽ được ôn tập theo những khoảng thời gian tăng dần (ví dụ 1 ngày, 3 ngày, 1 tuần, 1 tháng…) để kiến thức được lưu vào bộ nhớ dài hạn. Nói cách khác, khả năng ghi nhớ sẽ được tối ưu. Cuối cùng, bạn hãy học bảng chữ cái Kanji – còn được gọi là bảng chữ cái hán tự – được người Nhật mượn của người Trung.
3. Học Kanji & từ vựng
Bắt đầu bằng việc học bộ thủ
Kanji là các ký tự Hán tự trong tiếng Nhật và thường là phần khó nhất đối với người mới học. Bạn hãy thường xuyên nhìn vào các ký tự Kanji để “biết mặt nhau” trước khi nhớ tên chúng vì đây là những ký tự tượng hình. Dần dần, bạn sẽ thấy Kanji cũng bình thường thôi. Trong tiếng Nhật có đến 50000 từ Kanji nhưng số lượng Kanji phổ biến, thông dụng trong đời sống chỉ khoảng 2136 Kanji. Mỗi Kanji được tạo nên bởi những thành phần nhỏ hơn: được hiểu là bộ chủ. Có 214 bộ thủ được phân loại thành các nhóm với cùng số lượng nét. Mỗi bộ thủ có cách viết và ý nghĩa khác nhau. Bạn nên học theo bộ thủ trước khi muốn học nhiều từ Kanji.
Học theo phương pháp Mnemonics
Sau đó, bạn hãy sử dụng phương pháp học Mnemonics để tạo sự liên kết giữa các nét, ý nghĩa của các ký tự Kanji với cuộc sống của bạn. Bạn có thể tạo ra một hình ảnh, bài thơ, câu chuyện thật sống động, ấn tượng theo cách của bạn. Đó là một cách học vô cùng hiệu quả để biến các ký tự Kanji thứ xa lạ và khó hiểu trở nên gần gũi và đi vào tâm trí hơn. Có thể kể đến một số ví dụ như để nhớ đến ký tự “森” (rừng rậm), bạn có thể thấy nó được thành bởi 3 hình 木 (cây) và liên tưởng đến 3 cái cây được chụm lại với nhau dần dần sinh sôi thành rừng rậm. Thật dễ nhớ phải không?
Học theo phương pháp Spaced Repetition
Để ghi nhớ Kanji và từ vựng, đừng bỏ qua phương pháp Spaced Repetition – lặp lại ngắt quãng. Đây là phương pháp nhấn mạnh việc ôn tập đi ôn tập lại từ đó biến kiến thức từ vùng trí nhớ ngắn hạn sang dài hạn. Bạn có thể học bằng cách học truyền thông hoặc tận dụng những kỹ thuật công nghệ hiện đại với các ứng dụng hỗ trợ cho việc này. Đặc biệt là kết hợp thêm học qua Flashcards có đầy đủ hình ảnh, âm thanh, cách phát âm và ví dụ nữa thì thật tuyệt vời phải không?
Hãy thử trải nghiệm MochiKanji để học Kanji và từ vựng vui và hiệu quả xem vì MochiKanji tích hợp các tính năng kể trên: Spaced Repetition và Flashcards để học từ với giao diện dễ thương và bắt mắt. Ngoài ra, MochiKanji còn tích hợp cả việc nhắc nhở người học vào thời điểm vàng (the Golden Time) cho việc ôn tập nữa, từ đó người học sẽ dễ dàng nắm được đến 8000 Kanji và từ vựng phổ biến được chia thành nhiều khóa học từ trình độ N5 đến N2 JLPT, học hội thoại, học từ vựng chuyên ngành phục vụ công việc. Bạn hãy thử trải nghiệm cách học theo Spaced Repetition và xem hiệu quả của nó nhé!
4. Học các cụm từ và câu tiếng Nhật cơ bản
Khi bạn biết được các ký tự và các từ cơ bản, hãy học tiếp các cụm từ và câu cơ bản được người Nhật sử dụng hàng ngày. Sẽ thật thú vị khi bạn bắt đầu nói được tiếng Nhật. Lúc này, bạn sẽ thấy việc học sẽ hiệu quả hơn rất nhiều – vừa giúp ích cho bản thân và còn cực kỳ vui. Bạn hãy bắt đầu với các câu chào hỏi, giới thiệu bản thân, cách nói xin lỗi, cảm ơn, …..Ví dụ như:
- こんにちは (Konnichiwa) – Xin chào
- ありがとうございます (Arigatou gozaimasu) – Cảm ơn
- すみません (Sumimasen) – Xin lỗi, làm ơn
Một số chủ đề bạn có thể học tiếp theo sẽ là nói về thời tiết, đặt đồ tại nhà hàng, đi mua sắm, hỏi đường …Hãy cố gắng diễn đạt bản thân bằng tiếng Nhật trong các hoạt động hàng ngày của bạn. Từ đó, bạn sẽ thấy học tiếng Nhật quen thuộc và dễ dàng hơn. Bạn có thể sử dụng MochiKanji vì nó có tính năng học hội thoại giữa 2 nhân vật dễ thương Mochi và Michi với các tình huống gần gũi thường nhật.
5. Học ngữ pháp
Để nghe và hiểu một thứ tiếng, bạn cần phải học chắc ngữ pháp vì nó là nền tảng của bất kỳ ngôn ngữ nào. Tiếng Nhật cũng không ngoại lệ. Bắt đầu với các cấu trúc câu đơn giản như câu khẳng định, phủ định, và nghi vấn. Sau đó, tiến đến các cấu trúc phức tạp hơn như điều kiện, thụ động, và kính ngữ. Hãy tập trung học những nhóm ngữ pháp phù hợp với trình độ và mục tiêu của bạn.
Một số cách học ngữ pháp hiệu quả là bạn nên rút gọn các cấu trúc ngữ pháp dài loằng ngoằng thành những từ khóa tiếng Việt ngắn gọn. Ví dụ: なければなりません。có nghĩa là “phải làm gì”. Bạn cũng nên mở rộng thêm vốn từ vựng để đoán nghĩa của cấu trúc ngữ pháp dài một cách tốt hơn. Tài liệu sách để học bạn sẽ nhận được ở mục tổng hợp cuối bài viết.
6. Học kỹ năng nghe và nói
Học phát âm
Để có thể nghe và nói tiếng Nhật hiệu quả, bạn nên học phát âm cơ bản trước. Bạn hãy theo dõi những video dạy phát âm bảng chữ cái tiếng Nhật trên Youtube và lặp lại theo cách họ dạy. Nhớ ghi âm lại cách bạn đọc và kiểm tra xem mình đã đọc chuẩn hay chưa, còn sai chỗ nào và điều chỉnh nhé. Vì bạn tự học nên việc tự nhìn nhận lại lỗi sai của bản thân rất quan trọng, bạn cũng có thể nhờ những người có kinh nghiệm hơn góp ý cho mình. Mỗi ngày một chút rồi bạn sẽ thấy phát âm của mình tốt hơn, đồng thời bạn sẽ nghe được tiếng Nhật dễ dàng hơn.
Nghe chép chính tả
Bạn hãy bật một đoạn ghi âm tiếng Nhật. Sau đó vừa nghe vừa chép lại những gì nghe được. Hãy ghi một cách chi tiết nhất có thể. Đoạn ghi âm này có thể ghi các âm tiếng Nhật cơ bản đến câu và đoạn hội thoại ngắn. Bạn có thể nghe những bài hát tiếng Nhật, podcast hoặc video trên Youtube về những chủ đề yêu thích. Đây là một cách hiệu quả để tăng trình độ nghe của bạn. Đồng thời giúp bạn học thêm được những kiến thức xã hội khác hoặc giải trí thư giãn.
Sử dụng phương pháp Shadowing
Đây là cách vô cùng hiệu quả để bạn luyện nói tiếng Nhật. Bởi vì bạn sẽ cần phải bắt chước cách nói của người bản địa. Từ âm điệu, trọng âm, cách nối âm và cả ngữ điệu v.v….Tương tự như luyện nghe tiếng Nhật. Hãy chọn một nguồn luyện nói như giáo trình, podcast, video trên YouTube, hoặc chương trình truyền hình Nhật Bản – tùy vào sở thích và mong muốn của bạn.
Hãy bắt đầu với các nội dung có phụ đề để dễ dàng theo dõi. Dần dần chuyển sang không phụ đề khi kỹ năng của bạn tiến bộ hơn. Tiếp đến luyện tập nói cùng lúc với tiếng Nhật được phát và ghi âm lại. Hãy sửa giọng nói của bạn sao cho phát âm, nhấn nhá, lên xuống, tốc độ giống như của họ. Kiên trì đều đặn theo thời gian. Bạn sẽ thấy rõ sự khác biệt trong cách nói tiếng Nhật của mình.
Bên cạnh đó, bạn hãy tìm cơ hội thực hành nói tiếng Nhật trong cuộc sống hàng ngày. Từ lúc bạn thức dậy cho đến khi đi ngủ, khi bạn ở nhà và ra ngoài đường. Có rất nhiều sự việc diễn ra trong ngày. Và hãy nói tiếng Nhật nhiều nhất có thể mọi lúc mọi nơi để diễn tả chúng. Bạn hãy tham gia các câu lạc bộ tiếng Nhật hoặc nhóm học tiếng Nhật tại địa phương nếu có. Hoặc bạn cũng có thể hãy thử tìm cách nói chuyện với người bản xứ qua 1 số ứng dụng. Có thể kể đến như HelloTalk hoặc Tandem. Bạn sẽ tăng được phản xạ nói lên rất nhiều đấy!
7. Học kỹ năng đọc và viết
Hãy chọn tài liệu phù hợp trình độ và đọc thật nhiều
Bạn hãy bắt đầu từ sách giáo trình (mình đã tổng hợp hết ở phần sau). Sau đó đọc thêm những văn bản đơn giản như truyện tranh, sách trẻ em, hoặc các bài báo ngắn. Tiếp tục thử thách bản thân với những bài đọc dài và nhiều từ vựng hơn, phù hợp với trình độ của bản thân. Khi đọc, bạn sẽ làm quen được cách sử dụng từ vựng trong ngữ cảnh thực tế. Bạn càng đọc nhiều thì bạn sẽ càng thấy việc viết dễ dàng hơn. Bạn sẽ học thêm rất nhiều từ vựng và vốn sống phục vụ cho việc nói và viết.
Nếu bạn thích đọc và tra cứu để học từ vựng, MochiKanji chính là công cụ tuyệt vời cho bạn. Với tính năng tra từ điển, bạn có thể tra Kana, Kanji và cả Romaji. Sau đó, bạn còn có thể lưu vào kho từ vựng. Mọi thứ còn lại để MochiKanji lên lịch ôn tập cho bạn. Đây đều là thời điểm vàng (the Golden Time). Các từ vựng được chia theo 5 cấp độ giúp bạn dễ dàng theo dõi và đánh giá. Vừa đọc sách, truyện lại vừa lưu được từ mới và lên lịch ôn tập được ngay lập tức. Thật là một công đôi việc, tiện cả đôi đường phải không?
Nâng cao vốn từ vựng và cải thiện ngữ pháp
Cải thiện vốn từ vựng là một điều bắt buộc khi bạn muốn đọc và viết tốt. Bạn có thể học từ vựng thông qua các bộ từ vựng theo cấp độ. Bạn cũng nên học theo chủ đề hoặc từ đoạn văn bản, bài viết, sách báo tạp chí trên mạng. Ghi chú những từ lặp lại thường xuyên và gây ấn tượng với bạn. Đồng thời ôn tập thường xuyên để ghim chúng vào trong trí nhớ của bạn lâu dài. Còn để học ngữ pháp, bạn hãy quay trở lại mục 5 nhé!
Viết từ những thứ đơn giản và hàng ngày
Bạn nên luyện viết bằng cách viết nhật ký hàng ngày – bằng tiếng Nhật. Hãy bắt đầu từ những câu đơn giản và dần dần chuyển sang các đoạn văn phức tạp hơn. Lúc này, Kanji, từ vựng và ngữ pháp sẽ giúp ích rất nhiều cho bạn đó. MochiKanji cũng có tính năng luyện viết Kanji với trình độ từ N5-N2. Bạn sẽ được học và ôn tập chúng vào thời điểm tốt nhất cho việc ghi nhớ thông tin dài hạn. Ngoài ra, bạn cũng có thể nhắn tin, viết thư cho bạn bè học tiếng Nhật để thực hành. Hãy nhớ câu thần chú là viết nhiều và viết nhiều- sau đó sửa và sửa.
8. Nguồn tài liệu cho người mới bắt đầu
Tada đến đoạn mà mình thích nhất, các nguồn tài liệu cho việc học tất tần tật các thứ trên
Giáo trình cơ bản:
Bạn hãy tham khảo bộ “Minna no Nihongo” và “Genki”
Đây là 2 bộ giáo trình “quốc dân” dành cho người mới bắt đầu. Bạn hãy chọn một trong hai, nhưng mình nghĩ nếu bạn tự học bạn nên sử dụng “Genki” hơn. Khi chúng ta so sánh “Genki” với “Minna no Nihongo” thì kiến thức trong “Genki” sẽ cô đọng hơn. Sách sẽ phù hợp với bạn nào muốn học trọng tâm để thi JLPT. Ngoài ra “Genki” còn có cách giải thích ngữ pháp và từ vựng chặt chẽ, dễ hiểu. Giáo trình sẽ được viết trọn trong 1 quyển có kèm giải thích tiếng Anh. Trong khi đó, “Minna no Nihongo” sẽ viết hoàn toàn bằng tiếng Nhật. Khi bạn học “Minna no Nihongo” sẽ có kèm theo 1 quyển giải thích.
Tài liệu học Kanji và từ vựng:
Cuốn “Basic Kanji Book” sẽ cung cấp thứ tự các nét, cách đọc cũng như ý nghĩa của Kanji. Các bài tập cũng được thiết kế khéo léo để củng cố kiến thức và dễ dàng gợi nhớ.
Tài liệu học ngữ pháp:
“Nihongo Soumatome” là bộ sách được thiết kế với đa dạng cấu trúc ngữ pháp. Sách còn có từ vựng và cả ví dụ minh họa đầy đủ. Đây là bộ sách thích hợp cho người mới bắt đầu và cả nâng cao hơn
Podcast luyện nghe, nói:
“JapanesePod101”, “Nihongo Con Teppei” có nhiều chủ đề khác nhau. Chúng liên quan đến cuộc sống hàng ngày và văn hóa, lịch sử Nhật Bản. Bạn sẽ được học tiếng Nhật và hiểu hơn cả về đất nước, con người nơi đây.
Giáo trình luyện đọc:
“Minna no Nihongo, Yomeru Topikku 25” – dựa trên nền tảng của bộ sách giáo trình phổ biến “Minna no Nihongo”. Phiên bản này tập trung vào việc cung cấp cho người học các bài đọc đa dạng. Sách có bài tập hỗ trợ và hướng dẫn chi tiết. Nhờ vậy sách giúp bạn phát triển khả năng đọc hiểu ngôn ngữ và văn hóa Nhật Bản.
Website luyện đọc:
“NHK World Easy Japanese”, “Japanese Reading Practice” có các bài đọc đơn giản, rõ ràng. Nội dung gần gũi đời sống phù hợp với người mới bắt đầu
III. Các mẹo khác
Khi bạn học một cái gì đó, điều quan trọng vẫn là sự kiên trì. Hãy cư đi từng bước một, đều đặn mỗi ngày. Và quan trọng hơn là đừng sợ sai, đừng sợ mắc lỗi. Cứ sai thật nhiều vì bạn sẽ được học thật nhiều và sẽ giỏi rất nhanh. Bạn hãy giữ tinh thần của mình như một đứa trẻ. Hãy học với sự tò mò và vui vẻ. Đừng biến việc học tiếng Nhật trở thành sự bắt buộc tạo cảm giác mệt mỏi. Hãy cân bằng giữa việc học tập và giải trí. Sau đây là một vài tips để bạn duy trì được động lực như “ngày đầu tiên”.
- Mỗi ngày hãy nghĩ về mục tiêu học tiếng Nhật của bạn. Tiếp theo làm gì đó để cải thiện hơn (không phải là còn bao lâu nữa bạn sẽ đạt được)
- Thay vì học trong một thời gian dài, hãy chia nhỏ thời gian học
- Cứ nghỉ ngơi khi bạn thấy mệt, nhưng đừng nghỉ quá 2 ngày
- Khi học, hãy tập trung và tạo môi trường hỗ trợ và nhắc bạn học tập.
- Nghe nhạc, đọc manga. Xem manga và các chương trình truyền hình thực tế mang tính giải trí. Bạn hãy chọn làm thứ mình yêu thích đan xen với việc học kiến thức chủ động
- Viết nhật ký ghi nhận sự nỗ lực của bản thân mỗi ngày
- Ôn tập và sử dụng thường xuyên trong đời sống để nhớ được nhiều kiến thức nhất
- Kết hợp các phương pháp học để không nhàm chán
Bạn hãy thử trải nghiệm MochiKanji để biến việc học trở nên thú vị và hiệu quả nhé
IV. Kết luận
Tự học tiếng Nhật là một hành trình với nhiều thử thách nhưng cũng rất thú vị. Bạn hãy bắt đầu bằng việc đặt mục tiêu rõ ràng. Sau đó kết hợp sử dụng các tài nguyên học tập phong phú, cũng như duy trì sự kiên trì. Chắc chắn cuối cùng bạn sẽ đạt được thành công trong việc làm chủ ngôn ngữ này.
