Trong lộ trình học tiếng Anh dành cho người mới bắt đầu, học phát âm luôn là bước cần lưu ý trước tiên. Bởi đây là một yếu tố quan trọng quyết định khả năng ứng dụng tiếng Anh vào thực tế đời sống của người học. Tuy nhiên, kỹ năng này lại đang không nhận được sự quan tâm đúng mức, dẫn đến nhiều lỗi sai đáng tiếc trong quá trình sử dụng tiếng Anh sau này. Trong bài viết dưới đây, MochiMochi xin đưa ra một số lưu ý giúp bạn học cách phát âm tiếng Anh tốt hơn.
Những lưu ý cơ bản về cách phát âm tiếng Anh
Mỗi ngôn ngữ trên thế giới lại có những nét đặc trưng riêng trong cách phát âm, và tiếng Anh cũng không phải là ngoại lệ. Thực tế, giữa tiếng Việt và tiếng Anh có nhiều điểm khác biệt “tinh vi” mà nếu không học bài bản từ đầu thì bạn sẽ rất khó nhận ra.
Ngôn ngữ đơn âm và đa âm
Tiếng Việt là ngôn ngữ đơn âm, trong khi đó một từ tiếng Anh có thể tạo ra bởi hai âm tiết trở lên. Việc nói nhiều âm tiết liền một lúc gây ra không ít khó khăn cho người mới bắt đầu, đặc biệt là những người trưởng thành.
Tiếng Anh có nhiều âm lạ so với tiếng Việt
Tiếng Anh có nhiều âm, đặc biệt là phụ âm, mà tiếng Việt không có. Một số âm thường “làm khó” người Việt khi học là /ʒ/ (trong beige, measure), /dʒ/ (judge, badge), /j/ (yolk, yes) v.v. Ngược lại, một số âm tiếng Anh lại khá giống với các âm tiếng Việt. Nhưng đây cũng chính là lý do khiến nhiều người mang nặng giọng Anh – Việt khi nói bởi thói quen đọc tiếng Anh theo kiểu tiếng Việt.
Ngoài ra, trong tiếng Anh còn tồn tại những cặp nguyên âm ngắn – dài không giống với tiếng Việt. Sự khác biệt giữa các âm này tuy nhỏ nhưng lại có thể tạo thành hai từ hoàn toàn khác. Nhiều người không ý thức phân biệt khi nói thì sẽ rất dễ rơi vào các tình huống khó xử trong giao tiếp.
Trọng âm từ/ trọng âm câu
Như đã nhắc đến phía trên, tiếng Anh là ngôn ngữ đa âm tiết. Trong những từ có nhiều âm tiết, một âm tiết sẽ được phát âm khác so với phần còn lại về độ dài, độ lớn và độ cao. m tiết được nhấn trọng âm này sẽ nghe to hơn, cao hơn và dài hơn. Trọng âm trong tiếng Anh có vai trò quan trọng như thanh âm (thanh bằng, thanh trắng được thể hiện bằng dấu huyền, sắc, ngã…) trong tiếng Việt vậy. Đây là yếu tố giúp bạn phân biệt các từ với nhau. Do đó, chỉ cần đọc thiếu hoặc đặt sai trọng âm của từ thôi cũng sẽ gây khó hiểu cho người bản ngữ.
Sự quan trọng của trọng âm tiếng Anh còn được thể hiện trong một câu dài. Tuy nhiên, đây là đặc điểm mà ngay cả những người học lâu năm cũng dễ bỏ qua. Các từ tạo thành câu có thể được chia thành hai nhóm: hư từ (function words) và thực từ (content words). Thực từ là những từ có mang nội dung ngữ nghĩa và và góp phần làm nên ý nghĩa cho câu. Do đó, thực từ thường được nhấn mạnh và dài hơn. Trong khi đó, những từ chỉ có chức năng về mặt ngữ pháp như mạo từ, liên từ, giới từ…thường được đọc nhẹ, gần như lướt qua.
Nắm được quy tắc này không chỉ giúp bạn nói tự nhiên hơn, mà còn giúp ích rất nhiều trong việc luyện nghe nữa. Bạn chỉ cần nghe được những từ khóa quan trọng được nhấn mạnh là đã có thể nắm được ý chính của người nói rồi.
Ngữ điệu
Ngữ điệu (Intonation) trong tiếng Anh là cách một người lên xuống giọng khi nói. Đây là yếu tố quan trọng giúp bạn thể hiện được ý đồ và cảm xúc của mình trong giao tiếp. Dựa vào ngữ điệu của bạn, đối phương có thể ngầm hiểu bạn đang muốn đặt câu hỏi hay ra lệnh, trần thuật hay cảm thán v.v. Đây là một đặc trưng tương đối khác so với cách nói đều đều hoặc lên giọng ở cuối câu trong tiếng Việt.
Các hiện tượng nối âm, nuốt âm
Những điểm khác biệt trong phát âm tiếng Anh vốn đã làm khó người học Việt Nam. Nhưng trong thực hành giao tiếp, người Việt sẽ còn gặp nhiều trở ngại hơn thế nữa. Trong thực tế, người bản ngữ thường nối âm, nuốt âm khi nói khiến chúng ta khó nghe ra được, hoặc không thể tập nói theo được.
Nối âm trong tiếng Anh là hiện tượng các từ được nối “dính” lại với nhau khi nói. Thông thường chúng ta sẽ nối âm cuối của từ đằng trước với âm đầu của từ đằng sau. Đây là điểm khiến cách nói của một người mới học tiếng Anh nghe có vẻ rời rạc, đứt gãy.
Nuốt âm là hiện tượng người nói bỏ qua một hoặc nhiều âm trong từ để phát âm dễ hơn. Đây thường là những âm không được nhấn trọng âm trong từ hoặc câu. Điều này cũng đồng nhất với yếu tố trọng âm của câu đã được nhắc đến phía trên.
Nối âm, nuốt âm là những yếu tố thường bị bỏ qua trong quá trình học phát âm của người Việt. Đó là lý do nhiều người không hiểu vì sao mãi mà mình chưa thể nói tự nhiên như người bản xứ. Nhưng ngược lại, cũng có một số người lạm dụng việc nối âm, nuốt âm trước khi học phát âm chuẩn xác. Điều này vô tình khiến cách nói của họ bị rối rắm như nói nhịu.
Tiếng Anh không phải là ngôn ngữ “viết sao đọc vậy”
Tiếng Việt là ngôn ngữ “viết sao đọc vậy”. Đó là lý do vì sao mà một người chỉ cần học xong bảng chữ cái và nắm được các quy tắc ghép vần là bạn sẽ có thể dễ dàng đọc được bất kì từ mới nào. Tiếng Anh thì không hoạt động như vậy. Cách phát âm của một từ tiếng Anh không phải lúc nào cũng trùng khớp với cách đánh vần các chữ cái cấu thành từ đó. Bảng chữ cái tiếng Anh gồm 26 chữ cái nhưng lại có đến 44 âm khác nhau. Do đó, bạn không được áp dụng quy tắc ghép âm tiếng Việt để tuỳ tiện suy đoán cách phát âm trong tiếng Anh.
3 Lưu ý để học cách phát âm tiếng Anh
Tìm hiểu bảng phiên âm tiếng Anh IPA
Bảng phiên âm quốc tế IPA (International Phonetic Alphabet) là một hệ thống các ký hiệu để biểu thị cách phát âm của các âm tiết. Đây chính là “tấm bản đồ” giúp bạn nhận diện và phát âm chuẩn các âm trong tiếng Anh. Đặc biệt là những âm không có trong tiếng Việt.
Bảng IPA bao gồm 44 âm cơ bản của tiếng Anh, trong đó có 20 nguyên âm (vowel sounds) và 24 phụ âm (consonant sounds). Với bảng IPA, bạn sẽ phân biệt được sự khác biệt của nguyên âm ngắn – nguyên âm dài, âm hữu thanh và vô thanh. Nắm vững các ký tự và cách phát âm trong bảng sẽ giúp bạn dễ dàng đọc được phiên âm của các từ mới.
Tạo thói quen tra từ điển thường xuyên, ngay cả với những từ đơn giản
Chúng ta thường phát âm một từ bằng cách nhại lại những gì mà mình nghe được. Tuy nhiên, cách học này không đảm bảo giúp bạn phát âm đúng 100%. Ngoài ra, người Việt thường có thói quen đoán cách phát âm bằng việc ghép vần như tiếng Việt. Nhưng tiếng Anh không phải là ngôn ngữ “viết sao đọc vậy” nên trong phần lớn trường hợp, việc này sẽ dẫn bạn đến những cách phát âm sai. Do đó, khi học từ vựng tiếng Anh, bạn phải luôn ý thức tra cứu cách phát âm của từ và ưu tiên lựa chọn học từ những nguồn từ vựng có đi kèm phiên âm.
MochiVocab là một ứng dụng học từ vựng tiếng Anh cung cấp hơn 8,000 thẻ từ bao gồm định nghĩa, phiên âm, audio phát âm mẫu ở cả tốc độ nhanh và chậm giúp bạn có thể học phát âm chính xác từ những từ vựng cơ bản nhất. Ngoài ra, khi học cùng MochiVocab, bạn còn được tiếp cận hơn 60,000 từ vựng bên ngoài qua tiện ích miễn phí Mochi Dictionary – một “từ điển di động” giúp bạn tra cứu từ mới tại chỗ ở cả văn bản và video chỉ bằng cách bôi đen từ đó. Đây là giải pháp tiện lợi để bạn có thể hình thành thói quen tra phiên âm của từ mọi lúc, mọi nơi.
Đặc biệt, tính năng “Thời điểm vàng” của ứng dụng MochiVocab sẽ thông báo cho bạn thời gian lý tưởng nhất để ôn tập từ mới. Qua đó, khả năng ghi nhớ từ mới của bạn sẽ tăng lên gấp nhiều lần trong khi bạn lại tiết kiệm được thêm thời gian và công sức.
Luyện phát âm thành tiếng
Phát âm là kỹ năng mà bạn không thể chỉ dựa vào lý thuyết mà mong muốn làm tốt được. Ngay cả khi bạn đã nắm vững tất cả các đặc trưng về phát âm tiếng Anh thì chưa chắc bạn đã có thể nói tự nhiên. Nhiều người đến khi thực hành mới nhận ra những thói quen phát âm tiếng Việt, cấu tạo của bộ phận tạo âm v.v. có thể gây ra những vấn đề gì khi học cách phát âm tiếng Anh. Kể cả với những yếu tố quen thuộc như trọng âm, vốn được biết đến nhiều qua dạng bài tập đánh trọng âm, cũng phải được thực hành thường xuyên thì bạn mới ghi nhớ và thực hiện trôi chảy được. Do đó, đừng đợi đến khi học thì bạn mới tập phát ra tiếng. Hãy luyện phát âm thành tiếng ngay từ ban đầu để sớm khắc phục được những lỗi sai nếu có nhé.
Hi vọng rằng những chia sẻ trên đây của MochiMochi sẽ một lần nữa nhắc bạn về tầm quan trọng của việc học cách phát âm tiếng Anh. Học được cách phát âm chuẩn xác sẽ là yếu tố tiên quyết giúp bạn nói tiếng Anh dễ dàng và tự tin hơn.
